یکی از وجوه اساسی هنر معماری، طراحی دکوراسیون داخلی و یا در معنای کلی تر طراحی داخلی می باشد. در معماری داخلی، آفرینش محیطی زیبا و کاربردی، کاری سخت و پیچیده نخواهد بود اگر با عناصر اولیه و اصول کلی طراحی و به خصوص طراحی داخلی آشنا باشیم. شناسایی و رعایت این عناصر و اصول، به ما دیدی درست و کاربردی می دهد که بر اساس آن می توان دست به انتخاب زد. عناصر طراحی، در حقیقت ابزار اولیه ی طراحی دکوراسیون داخلی هستند و عبارتند از: خط، شکل، فضا، فرم، بافت و رنگ. نحوه ی ترکیب این عناصر و قرارگیری آنها در محیط را اصول طراحی مشخص می کنند. تعادل، ریتم و تاکید، از جمله ی مهمترین این اصول هستند
طراحی داخلی منزل واقع در سردشت
.
خط (Line): : از حرکت نقطه به خط می رسیم. هر خط دارای جهت، طول و ضخامت است. با استفاده از خطوط، شکل ها و فرم ها تشکیل می شوند. مهمترین و کاربردی ترین خطوط در معماری داخلی خطوط افقی و عمودی هستند.
خطوط افقی (Horizontal): : خطوطی قوی و دارای هارمونی و ارتباط با زمین، آرامبخش، پذیرا و متین. استفاده از خطوط افقی در سطح وسیع باعث می شود که فضای دکوراسیون داخلی
عریض ترو درازتر به نظر برسد. یک حمام مثال خوبی از کاربرد خطوط افقی است. خطوط افقی بکار رفته در کاشی دیوارها، روشویی فضا را طویل تر نشان می دهد.
خطوط عمودی(Vertical) : : این نوع خطوط چشم، ذهن و روح را به بالا سوق می دهند. جهت بالا در مفهوم خاص خود می تواند به معنی فراسوی یا بالاسوی باشد. به همین خاطر است که در طراحی داخلی کلیساها و مساجد قدیمی بیشتر از خطوط عمودی استفاده می شود. فضاها با استفاده از این خطوط ، بلندتر و با عظمت تر به نظر می رسند و احساس ثبات و امنیت را در بیننده بر می انگیزانند. بهترین خطوط برای استفاده در سالن های طراحی دکوراسیون داخلی تالار عروسی و رستوران غذاخوری و نشمین های رسمی و همینطور ورودی ها هستند.
طراحی دکوراسیون داخلی تالار عروسی واقع در آذرشهر
شکل(Shape) : : به سطحی که توسط خطوط احاطه شده باشد، شکل می گویند. شکل ها در حقیقت سطوحی دو بعدی هستند. مهمترین گروه آن اشکال هندسی مانند مربع، مستطیل، دایره، مثلث و ... هستند. کاربرد اشکال در معماری داخلی باعث ایجاد جذابیت و سبک می شود. مثال های آن در معماری عبارتند از انواع سازه های هنر معماری (معماری داخلی و معماری خارجی
)، کوسن ها، تابلوهای نقاشی و.. .
سطوح با خطوط مورب (Angular): : خطوط مورب حسی از حرکت، جنبش و جریان را به فضا می بخشند. خطوطی دراماتیک و بی ثبات هستند. معمولا افراد تمایل بیشتری به دیدن این نوع خطوط نسبت به خطوط صاف دارند و مدت زمان بیشتری می توانند آن را تحمل کنند. شاید به این دلیل که این نوع خطوط ذهن را درگیر می کنند.
سطوح با خطوط شکسته (Diagonal): : این خطوط هم مانند خطوط مورب انرژی و پویایی به فضای طراحی داخلی بخشیده و تقابل زیبایی با خطوط عمودی و افقی موجود در فضا ایجاد می کند.
فضا (Space): : به حجم یا محیطی سه بعدی گفته می شود که دارای طول، عرض و ارتفاع بوده و شامل تمامی فاصله ها، نواحی و نقاط مابین یا اطراف اشیا و فضاهای خالی درون آنهاست. فضاها به دو نوع مثبت و منفی تقسیم می شوند. به المان ها و احجام موجود در فضا، فضای مثبت و نواحی خالی بین آنها، فضای منفی نامیده می شود.
مثبت و منفی (Positive and Negative): : دکوراسیون داخلی حمامی را در نظر بگیرید که دارای دو فضای منفی و مثبت باشد. فضاهای منفی یعنی فضای زیر روشویی و وان، چشم را بسوی خود جذب می کند. فکر می کنم طراح به این خاطر از کاشی های مستطیلی شکل دراین فضای داخلی
استفاده کرده است که تاکیدی بر فضاهای منفی حمام داشته باشد.
باز (open) : یک آشپزخانه مثال خوبی برای این نوع فضا می باشد. در این نمای داخلی
که بسیار خوب چیدمان شده، فضای بسیار خوبی برای ترددها در نظر گرفته شده است.
فرم (Form): : هر شی سه بعدی در این گروه قرار می گیرد. مثال های آن؛ هرم، استوانه، مکعب و ... می باشد. گاهی فرم ها از ترکیب دو یا چند شکل بوجود می آیند. فرم ها می توانند در کنار رنگ و بافت غنی تر شوند. بهترین مثال برای فرم در فضاهای داخلی، مبلمان و کابینت ها هستند. فرم ها به دو دسته ی کلی تقسیم می شوند: فرم هایی که در دکوراسیون با استفاده از سطوح صاف تشکیل می شوند و در مقابل طراحی داخلی
فرم های منحنی که از ترکیب سطوح دارای انحنا بوجود می آیند.
فرم صاف (Rectilinear): : در یک آشپزخانه تمام فرم های بکار رفته می تواند مستطیل شکل باشند. از کابینت ها و قفسه ها گرفته تا تیرک های سقف و پله ها. استفاده از فرم مستطیل به این محیط باز و پذیرا، ثبات و ایستایی می بخشند.
فرم منحنی (Curved): : این فرم ها به فضا تعادل، نرمی و آرامش می بخشند و فضاهایی با حس موزون و آهنگین بوجود می آورند. در کنار خطوط عمودی و افقی، باعث تلطیف فضا می شوند. در یک فضای طراحی دکوراسیون داخلی تالار عروسی فرم های منحنی زیادی بکار رفته است. هر کدام از فرم های منحنی، جزئیات متفاوتی دارند که باعث جذابیت بیشتر محیط شده اند.
بافت (Texture): : به کیفیت قابل لمس یک سطح، بافت گفته می شود. بطور کلی، دو نوع بافت وجود دارد: بافت قابل لمس (Tactile) که با تماس با سطح آن را حس و درک می کنیم؛ مثل زبری و نرمی. نوع دیگر بافت، بافت بصری (Implied) است که معمولا در نقاشی ها و عکس ها یافت می شود و آن بافتی است که با دیدن و بدون لمس کردن، حس می شود.
بافت زبر (Rough): : افزودن بافت به فضای داخلی، باعث ایجاد جذابیت و تنوع می شود.
بافت نرم (Smooth): : در یک آشپزخانه سطوح سخت، سنگ و چوب، پالیش و براق می باشند و بافتی نرم و صیقلی به محیط می بخشند.
رنگ: رنگ و تنوع رنگها در رنگ آمیزی طراحی داخلی بدین جهت از اهمیت فراوان برخوردار است که دست طراح معماری داخلی برای طراحی داخلی بسیار باز است و می تواند طرح های گونگون از دکوراسیون داخلی را بیافریند.
الگوی مکمل (Complementary): : رنگ سبزآبی دیوارها و قرمزنارنجی صندلی ها، رنگ های مکمل هستند. یک ترکیب رنگی فوق العاده، که در کنار رنگ طبیعی کابینت چوبی، رنگ مشکی کف و رنگ سفید میز و شیدهای لامپ، ترکیبی دلنشین و جذاب را ایجاد کرده است. رنگ صندلی ها به فضای آرامبخشی که رنگ آبی ایجاد کرده است، انرژی و نشاط می بخشد.
لگوی تک رنگ (Monochromatic): : به عنوان مثال یک حمام تنها یک رنگ اصلی دارد: قرمز. استفاده از تنالیته های مختلف قرمز و کاشی های قرمزی که به پس زمینه بافت داده اند، به محیط جذابیت و عمق می بخشند.
تعادل (Balance): : تعادل یا بالانس در طراحی دکوراسیون داخلی
را در یک جمله می توان توزیع مناسب در پراکندگی وزن بصری اشیا در طراحی داخلی دانست. سه راه برای ایجاد تعادل در محیط وجود دارد: متقارن (Symmitrical)، نامتقارن (Asymmitrical) و شعاعی (Radial).
متقارن (Symmetrical): : ابن نوع بالانس با استفاده از چیدمانی کاملا مشابه و یکسان، در دو طرف خط تقارن ایجاد می شود. از این نوع چیدمان بیشتر برای فضاهای رسمی استفاده می شود. این حمام با دو سینک، دو آینه، دو جاحوله ای و یک فریم شیشه ای که همه ی اشیا را در خود جای داده است، نمونه ی خوبی برای این نوع تعادل است. حتی کابینت ها هم کاملا قرینه طراحی شده اند. به نظر می رسد که در دو طرف این فضا، کمدها و نیمکت ها هم بصورت کاملا قرینه جانمایی شده اند. این حمام حسی رسمی و پایدار را به نمایش می گذارد.
نامتقارن (Asymmetrical): : امروزه از این نوع بالانس در معماری داخلی
بیشتر استفاده می شود. بدین صورت که در این نوع تعادل نیز، چیدمان از نظر وزن بصری در دو طرف خط تقارن یکسان است. رسیدن به این تعادل آسان نیست زیرا، تعادل نامتقارن با استفاده از وسایل مختلف و کاملا متفاوت از نظر بافت، رنگ و سایز ایجاد می شود.
تعادل شعاعی (Radial): : با چیدمان عناصر حول یک نقطه ی مرکزی بصورت دایره ای، به این نوع تعادل می رسیم. پلکان های مارپیچی در طراحی داخلی منزل، مثال خوبی برای این نوع تعادل هستند
طراحی استخر واقع در بوشهر
.
تاکید (Emphasis): : برای ایجاد حالت تاکید معمولا یک شی را به عنوان نقطه ی کانونی در فضا، در نظر گرفته و آن را از بقیه ی محیط دکوراسیون داخلی
و المان های پیرامون آن، متمایز می کنند. هدف از ایجاد نقطه ی کانونی در فضا، افزودن جاذبه های بصری است. برخی از تکنیک های ایجاد آن؛ قرار دادن آن در مرکز محیط، بزرگ کردن سایز، بافت دار کردن یا رنگین کردن المان مورد نظر می باشد.
ریتم (Rhythm): : ایجاد ریتم در فضا باعث چرحش چشم در محیط شده و به بیننده لذت بصری می بخشد. در یک طراحی داخلی خوب، ایجاد ریتم مناسب در فضای دکوراسیون داخلی
است. تکنیک های آن عبارتند از تکرار (Repitation)، مدرج سازی (Gradation)، انتقال (Transitiobn)، تضاد (Contrast) و چرخشی (Radiation).
تکرار (Repitation): : در حقیقت استفاده از عناصر (خطوط، اشکال، فرمها و ...) یکسان و تکرار آنها در یک طراحی داخلی
می باشد. این تکنیک به فضا حس انسجام، هماهنگی و ثبات می دهد. بطور مثال، در یک ورودی با استفاده از تکرار ستون های یکسان و با استفاده از نورپردازی های مشابه در کف، چشم در طول راهرو حرکت کرده و احساس لذت می کند.
مدرج سازی (Gradation): : در این تکنیک، با استفاده از عناصر مشابه در فضا که با ریتمی هماهنگ بزرگ یا کوچک شده و یا تغییر رنگ (روشن به تیره) داده اند، سبب ریتمیک شدن فضا خواهد شد. در این روش، چشم روی محور مدرج سازی در جهت بالا و پایین حرکت می کند.
انتقال (Transition): : این تکنیک، باعث ایجاد حرکت و چرخش چشم از یک نقطه به نقطه ی دیگر شده، بدون اینکه در حرکت چشم وقفه ای ایجاد شود.
تضاد (Contrast): : وقتی یک شکل یا رنگ، در تضاد و تقابل با شی دیگر یا محیط (بصورت کلی) باشد، به یکی دیگر از تکنیک های ریتم یعنی تضاد می رسیم.
چرخشی (Radiation):: در این نوع ریتم، عناصر طراحی دکوراسیون داخلی
در تعادل کامل با هم هستند، و معمولا به دور یک نقطه ی مرکزی چیدمانی شعاعی دارند.
نویسنده: فیروزه فقهی/ویرایش: ARIYANARIANARTEMISSARIANFAR
